Kompüter mühəndisliyi: Proqramlaşdırma

Proqramçı nələri bilməlidir?

Proqramçı birinci olaraq istifadə etdiyi proqramlaşdırma dilini yaxşı bilməlidir. Proqramlaşdırma dilinin sintaksisini, bu proqramlaşdırma dilinin verdiyi imkanları bilməlidir ki, hansı halda hansı imkanı necə istifadə edəcəyini, necə effektiv proqram yazacağını qərar verə bilsin. Yəni, bilmədiyi bir imkanı istifadə etmək təbii ki, çətin olacaq. Çünki, proqramdan xəbəri yoxdur. Amma işin 100%-i proqramlaşdırma deyil. Real proqramlaşma proyektlərində işin texniki tərəfi, yəni proqramın yazılması hissəsi bəlkədə ümumi prosesin 30%-İ olduğunu deyə bilərik. Yerdə qalan 70-80%-i isə müştərilərlə əlaqə, müştərilərin ehtiyaclarının öyrənilməsi, biznes tələbatlarının öyrənilməsi, bu tələbatlara uyğun proqram təminatının arxitekturasının hazırlanması, planlaşdırılması, müştəri ilə razılaşdırılması, daha sonra bu razılaşdırılmış arxitektura planına əsasən proqram təminatının hazırlanması və nəzərə alsaq ki, proqram təminatı bir dəfə yazılır, onun maintancenin, onun davamı, təkmilləşdirilməsi çox vaxt alır. Odur ki, proqram təminatını yazarkən onun daha sonra davam etdirmək, yeni modulların artırılması, proqramda mövcud xətaların vaxtında tapılıb aradan qaldırılmasını nəzərə almaq lazımdır. Proqramlaşdırma sadəcə vaxtını 100% proqram yazmağa həsr etmək deyil, proqramlaşdırma əslində müştərilərin ehtiyacına uyğun bir həllin hazırlanmasıdır və bu həllin hazırlanmasında proqramlaşdırma işin 20-30%-ni təşkil edir. Yerdə qalanı isə daha çox sofsiksis dediyimiz insanlarla münasibət qurmaq, konfliktləri aradan qaldırmaq, analiz, dizayn kimi qabiliyyətlər tələb edir. Proqramçı proqramlaşma dilindən başqa, texniki tərəflərdən başqa, eyni zamanda insanlarla ünsiyyət qurmağı bacarmalıdır, analitiq qabiliyyəti olmalıdır, məntiq yürüdə bilməlidir. Time-menecment, yəni zamanı effektiv idarə edə bilməlidir. Çünki, müştəri tələbatları hər an dəyişə bilər, müştəri bazara məhsulu tez çıxarmaq istəyə bilər, buda dolayısıyla istənilən məhsulun zamanında təhvil verilməsin, zamanında hazırlanması müştəri üçün çox böyük əhəmiyyət daşıyır.
Ən əsası səbrli olun!

Proqramlaşdırma dilləri

Ada - Ada proqramlaşdırma dilinin yaranma tarixi 1974-1980-ci illərə təsadüf edir.
Assembler – bu proqram vasitəsilə effektiv və kompakt proqramlar yaradılır. Assemblerlərdən sistem proqramlarının, drayverlərin, kompüterin aparat resurslarına müraciət üçün və s. proqramların yaradılmasında istifadə edilir.
Basic – Bu dil üçün kompilyator və interpretatorlar mövcuddur. 60-cı illərdə yaradılmışdır və öyrənilməsi sadədir.
C – Bell laboratoriyasında yaradılmışdır və assembler dilini əvəz etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Assemblerdən fərqli olaraq konkret tip prosessordan asılı deyil.
C++ – 1980-cı ildə Byörn Straustrup tərəfindən yaradılmışdır. Proqramın imkanları proqramçının işinin məhsuldarlığını artırmış olur.
C# - C#(C Sharp) – Microsoft.Net platformu ilə birlikdə təqdim olunan C ailəsinə aid yeni obyekt orientasıyalı dillərdən biridir.
Fortran – 50-ci illərdə Cim Bekus tərəfindən yaradılmış ilk kompilyasiya dilidir. Bu dildən hal-hazırda da bütün dünyada istifadə edilir. 2000-ci ildə Fortranın yeni versiyası yaradılmışdır: F2k.
JAL - Wouter Van Ooijen tərəfindən 16F84 ,16C84,16F877 , Scenix SX18 ve SX28 kimi mikrokontrollerləri proqramlaşdırmaq üçün yaradılmış dildir.
Java – 90-cı illərdə Sun kompaniyası tərəfindən С++ proqram dili əsasında yaradılmışdır. Java С++ proqram dili əsasında əlavələrin işlənməsini sadələşdirir.
LISP - List Processing (siyahıların emalı) sözlərindən götürülmüşdür. 1958-ci ildə yaradılmışdır
Lua - 1993-cü ildə yaradılmış açıq qaynaq kodlu dildir.
Objective-C - yuxarı səviyyəli, Obyekt yönümlü proqramlaşdırma dilidir.
Pascal – 70-ci illərdə Niklaus Birt tərəfindən yaradılıb, Alqol dilinə daha çox oxşayır.
Perl - 1987-ci ildə Lary Wall tərəfindən yaradılmış dinamik proqramlaşdırma dilidir.
PHP - (Hypertext Preprocessor) dinamik veb səhifələr yaratmaq üçün 1995-ci ildə yaradılıb.
Prolog - Proloq məntiqi proqramlaşdırma dilidir ki Süni intellekt və Hesablamalı dilçilik ilə əlaqədardır.
Python - 1991-ci ildə Guido van Rossum tərəfindən yaradılmışdır. Dilinin sintaksisi çox aydın və anlaşıqlıdır.
Ruby - Yukihiro Matsumoto tərəfindən Perl, Smalltalk və Eiffel dillərindən yararlanaraq yaradılmışdır.
Scheme - Funksional proqramlaşdırma dili olub. 1975-1980-cı illər ərzində MİT süni intellekt laboratoriyasında yaradılmışdır.
Delphi - Pascal dilinin əsasında yaradılmış dildir.
Cobol – 60-cı illərdə yaradılıb, iqtisadi sahədə, biznes məsələlərin həllində istifadə edilir. Bu proqramın operatorları adi ingilis cümlələrinə çox bənzəyir.
Swift– Apple tərəfindən WWDC 14 də təqdim edilmiş proqramlaşdırma dili.